Nhiều người học tiếng Anh cho rằng giao tiếp bằng tiếng Anh chỉ là nghe và nói. Điều này không đúng, bản chất của giao tiếp ( communication ) là trao đổi ý tưởng.
Để giao tiếp tiếng Anh tốt, bạn cần biết nhiều hơn là chỉ nghe và nói. Bạn cần phải lắng nghe để hiểu ý tưởng của người nói là gì, tiếng Anh gọi là “listening comprehension” nghe hiểu.
Từ “hiểu” (comprehension) ở đằng sau là rất quan trọng. Ví dụ, trong giao tiếp, bạn nghe những người khác nói, “I hate winter because I often have a cabin fever” Mặc dù bạn có thể nghe cả câu, từ, nhưng bạn không chắc chắn về ý nghĩa của từ “cabin fever”.
Trong những tình huống như vậy, tôi thấy hầu hết người học tiếng Anh có xu hướng né tránh và do dự hỏi lại. Có lẽ họ e ngại khi nghe những gì người nước ngoài đang nói. Họ cân nhắc việc hỏi lại câu hỏi là thể hiện sự yếu đuối và hy vọng người nói không nhận ra rằng họ không nghe gì cả.
Trên thực tế, người nói biết chắc bạn giả vờ hiểu. Và nếu bạn không hỏi lại khi bạn không hiểu, mọi thứ có thể trở nên tồi tệ hơn nhiều.
Trường đại học nơi tôi đã dạy có Chương trình Nâng cao, nơi sinh viên được giảng dạy trực tiếp từ các giáo sư đến từ Hoa Kỳ. Để hỗ trợ sinh viên, mỗi giáo sư có một trợ giảng người Việt cho mỗi lớp.
Học kỳ ấy, giáo sư Rob nhận được hai trợ giảng là tôi và một đồng nghiệp khác. Buổi trợ giảng của tôi diễn ra khá trơn tru, nhưng đồng nghiệp của tôi thì không. Giáo sư yêu cầu trợ lý thay thế, với lý do: “He doesn’t understand me, but he pretends he does. I can’t work with him” Sự cố đã được giải quyết, tôi đề nghị trợ giảng song song cùng đồng nghiệp và giúp thầy ấy hiểu rõ được kỳ vọng của giáo sư. Lớp hoàn thành tốt đẹp.
Như vậy, trong công việc, giả vờ hiểu có thể làm bạn mất cơ hội, hoặc mất công việc của bạn. Giả vờ hiểu rõ ràng không phải là một sự lựa chọn.
Vì vậy nếu bạn không nghe rõ, bạn sẽ làm gì?
Trong những ngày đầu đi học ở Hoa Kỳ, người phụ trách hiểu rất rõ những khó khăn trong việc nghe tiếng Anh của sinh viên. Nếu một người Mỹ nói, bạn không hiểu và hỏi một lần nữa: “Pordon me?” Hoặc “Excuse me?” Hoặc “I am sorry what do you mean?”, Họ sẽ lặp lại câu, lần sau nói to hơn lần trước đó.
Nhiều người Mỹ không hiểu rằng đôi khi bạn không nghe thấy nhưng bạn không biết những từ hoặc cách diễn đạt mới. Vì vậy, nếu bạn chỉ “giắt lưng” câu “Prodon me”, thì bạn có thể rơi vào tình huống mà mọi người nói ba lần mà bạn vẫn không hiểu. Sau đó, cuối cùng bạn phải bỏ qua, giả vờ nghe nhưng không trả lời.
Với những tình huống này, cách tốt nhất là hỏi chính xác những gì bạn không biết. Ví dụ, nếu bạn không hiểu câu: “I hate winter because I often have a cabin fever”, hãy hỏi lại từ đó:
– I am sorry, did you say “cabin fever”?
– What does “cabin fever” mean?
Một cách khác là đoán và hỏi một lần nữa. Khi mọi người nói họ không thích “winter” vì “cabin fever”, bạn có thể hỏi “Do you mean you have a cold in the winter?” Và sẽ nhận được câu trả lời “cabin fever” là cảm giác đang bị ức chế, bị kích thích khi bạn ở trong nhà quá lâu mà không bị ra ngoài.
Trong giao tiếp tiếng Anh, hoặc bất kỳ ngôn ngữ nước ngoài, hãy nhớ những gì bạn cần là người bạn nói chuyện. Do đó, tốt nhất là đừng bao giờ cố gắng giả vờ hiểu, bởi vì nó sẽ mất đi sự tín nhiệm của bạn với người nói.
Cách tốt nhất để tránh tình huống khó xử là luyện tập nhiều bài nghe, học cách phát âm tiếng Anh chuẩn, học các từ mới và diễn đạt từ người bản địa … Cuối cùng, không có sự thay thế cho sự chăm chỉ.